1. Бош сахифа

ХАЛҚАРО САЙЛОВЛАРНИНГ ЎЗИГА ХОСЛИГИ: ҲИНДИСТОНДА ДАВЛАТ ТУЗИЛИШИ ВА САЙЛОВ ҚОНУНЧИЛИГИ

×

Ҳиндистон – федератив республика. Буюк Британия бошчилигидаги Ҳамдўстлик таркибига киради. Aмалдаги конституцияси 1950 йил 26 январдан кучга кирган; кейинчалик ўзгартишлар киритилган. Давлат бошлиги –- президент (2002 йил жорий қилинган) У парламентнинг икки палатаси ва штатларнинг қонун чиқарувчи органлари аъзоларидан иборат сайловчилар ҳайъати томонидан 5 йил муддатга сайланади.

Қонун чиқарувчи ҳокимиятни президент икки палата – Штатлар кепгаши (Ража сабха) ҳамда Халқ палатаси (Лог сабха)дан борат парламент, ижроия ҳокимиятни президент ва бош вазир бошчилигидаги ҳукумат амалга оширади.Ҳиндистон - давлатлар ва иттифоқ ҳудудларига бўлинган парламент тизими остида бошқарилади.

Ҳиндистон Президенти мамлакатнинг тантанали раҳбари ва Ҳиндистондаги барча мудофаа кучлари учун олий бош қўмондон саналади.

Ҳиндистон минтақавий равишда штатларга бўлинади ва ҳар бир штатда Бош вазир партия ёки сиёсий иттифоқнинг этакчиси бўлган минтақавий сайловларда кўпчилик овозни қўлга киритган. Тегишли давлатнинг бош вазири штат ичида ижро этувчи ваколатларга эга ва Ҳиндистон Бош вазири ёки уларнинг вазирлари билан биргаликда давлат ва марказий эътибор талаб қиладиган масалалар бўйича ишлайди. Aйрим Иттифоқ ҳудудлари, шунингдек, Aссамблеяни сайлайди ва ҳудудий ҳукуматга эга ва бошқа (асосан кичикроқ) Иттифоқ ҳудудлари Ҳиндистон Президенти тайинлаган шахс томонидан бошқарилади.

Ҳиндистон Президенти ҳар бир штатдаги тайинланган ҳокимлари орқали қонун устуворлигини назорат қилади ва уларнинг тавсияси билан штат ҳукуматининг сайланган вакиллари тинчлик муҳити яратиб беролмаганида, вақтинча ижро этувчи ваколатларни штат бош вазиридан олиши мумкин. Ҳиндистон Президенти, агар керак бўлса, мавжуд штат ҳукуматини тарқатиб юборади ва янги сайловлар ўтказилади.

Сайлов комиссияси - бу Ҳиндистоннинг барча сайлов жараёнларини кузатиш ва бошқариш учун масъул бўлган, Конституция қоидаларига биноан қабул қилинган Ҳиндистоннинг федерал органи. Ушбу орган сайловларнинг холис ва адолатли ўтишини таъминлашга масъулдир.

Сайлов комиссияси аъзоларнинг сайловолди сайловлари, сайлов пайтида ва сайловдан кейинги ўтказилишини қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширади.

Сайлов билан боғлиқ барча низоларни Сайлов комиссияси кўриб чиқади. Ҳиндистон Олий суди, агар қабул қилинган қонунлар жим бўлиб қолса ёки сайловларни ўтказишда муайян вазиятни бартараф этиш учун этарли даражада таъминланмаган бўлса, Сайлов Комиссияси Конституцияга биноан тегишли тартибда ҳаракат қилиш ҳуқуқига эга.

Ҳиндистондаги сайловларга қуйидагилар киради:

• Парламент аъзолари Лок Сабҳа ва Ражя Сабҳа,

• Аъзолари Давлат қонунчилик йиғилишлари, (шунингдек, Деҳли сингари баъзи Иттифоқ ҳудудларига Aссамблея сайловлари),

• Аъзолари Давлат қонунчилик кенгашлари,

• Аъзолар қишлоқ панчаётлари ёки шаҳар корпорация кенгашлари.

• Қўшимча сайлов маълум бир сайловчининг одами вафот этганида, истеъфога чиққанда ёки дисквалификация қилинганида ўтказилади.

Лок Сабҳа (Халқ уйи) ёки Ҳиндистон парламентининг қуйи палатаси аъзолари ўзларининг сайлов округларида қатнашадиган номзодлар тўпламидан Ҳиндистоннинг барча вояга этган фуқаролари томонидан овоз бериш йўли билан сайланади. Ҳиндистоннинг ҳар бир вояга этган фуқароси фақат ўз округида овоз бериши мумкин. Лок Сабҳа сайловларида ғолиб бўлган номзодлар "Парламент аъзоси" деб номланади ва беш йил давомида ёки вазирлар кенгашининг тавсиясига биноан ушбу орган Президент томонидан тарқатиб юборилгунига қадар ўз ўринларини эгаллайди. Уй Ню-Деҳлидаги Сансад Бхаваннинг Лок Сабҳа палаталарида, янги қонунлар яратиш, Ҳиндистоннинг барча фуқароларига тааллуқли амалдаги қонунларни олиб ташлаш ёки такомиллаштириш билан боғлиқ масалаларда йиғилади. Лок Сабҳа (Қуйи уй) учун 545 аъзони сайлаш учун сайловлар 5 йилда бир марта бўлиб ўтади.

Aсосий сиёсий партия ва касаба уюш-малари

Ҳиндистон миллий конгресси (И) партияси, ҲМК (1885 йил 28 декабрда ташкил этилган)даги бўлинишдан кейин 1978 йил январда тузилган; Бхаратия жаната парти, Жаната парти (1977 йил тузилган)нинг бўлиниши натижасида 1980 йил апрелда ташкил этилган; Жаната дал партияси, 1988 йил 11 октябрда тузилган; Ҳиндистон Коммунистик партияси, 1925 йил 26 декабрда асос солинган; Ҳиндистон Коммунистик партияси (марксистик), 1964 йил ноябрда тузилган. Умумҳиндистон касаба уюшмалари конгресси, 1920 йил тузилган; Ҳиндистон касаба уюшмалари миллий конгресси, 1947 йил асос солинган; Ҳинд касаба уюшмалари маркази, 1970 йил ташкил этилган.

Telegram: https://t.me/SaylovFergana